W środowisku, w
którym żyjemy jest coraz więcej toksycznych,
bioaktywnych substancji, mogących mieć negatywny wpływ na nasze
zdrowie i samopoczucie. Niektóre, często w bardzo niskich
stężeniach, są szkodliwe dla struktur oraz funkcji centralnego i
obwodowego układu nerwowego człowieka. Są więc uważane za
neurotoksyczne.
Część z nich znacząco
zakłóca strukturę i funkcję ludzkiego genomu oraz procesy
ekspresji genów, czyli odczytywania informacji genetycznej z DNA. Są
one zatem genotoksyczne.
Niektóre osoby
lub też populacje mogą być, w związku z predyspozycjami
genetycznymi i zwiększoną podatnością na czynniki środowiskowe,
w ciągu całego życia bardziej narażone na choroby związane z
funkcjonowaniem układu nerwowego. Istnieją dowody na to, że
substancje neurotoksyczne, takie jak związki glinu, mogą odgrywać
rolę inicjatora lub znacznie przyczyniać się do rozwoju choroby
Alzheimera (AD) i zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD).
W 2015 r.
zarejestrowano na świecie ponad 2 700 000 nowych patentów. Około
22% (czyli ok. 594 000 z nich) dotyczyło chemii, biochemii lub
związanych z medycyną, technologicznego zastosowania związków
chemicznych. Aluminium jest obecnie najczęściej używanym na
świecie metalem nieżelaznym, jego roczna produkcja na świeicie
wynosi około 52 miliony ton, czyli ok. 15 kilogramów na osobę.
Równocześnie zwiększa się globalna produkcja i przenikanie do
środowiska innych substancji neurotoksycznych, głównie ołowiu,
rtęci, chromu, kadmu i tlenków azotu.
Istnieje
wiele rodzajów zindywidualizowanych reakcji na ten sam związek
chemiczny, który w większości sytuacji może być dość dobrze
tolerowany, jednakże w niektórych przypadkach narażenie na jego
działanie może doprowadzić do problemów zdrowotnych.
Podatność
i predyspozycje do ASD, AD i innych chorób, związanych z
funkcjonowaniem układu nerwowego, mogą być oparte na indywidualnym
profilu genetycznym, epigenetycznym, biochemicznym i neurochemicznym
oraz/lub czynnikach środowiskowych.
Dotyczy to przede
wszystkim procesów rozwoju
mózgu w przypadku dzieci, lub jego funkcjonowania w trakcie
starzenia się oraz w podeszłym wieku. Ponadto wiemy, że bariery
fizjologiczne takie jak przewód pokarmowy i bariera krew-mózg mogą
nie być w pełni ukształtowane i przepuszczać neurotoksyny do
podatnych i wrażliwych komórek.
Taka
„ludzka indywidualność biochemiczna” może predysponować do
genotoksycznego działania konkretnego związku chemicznego lub
neurotoksyny.
Źródło:
„Natural and Synthetic Neurotoxins in
Our Environment: From Alzheimer’s Disease (AD) to Autism Spectrum
Disorder (ASD)”
Journal of Alzheimers Disease &
Parkinsonism, 26.07.2016 r.
